مقدمه

جنس فوزاریوم یکی از قارچ‌های مهم بیماری زای گیاهی می‌باشد که خسارت زیادی به محصولات مختلف کشاورزی وارد می‌کند . متخصصین مختلف این قارچ تاکنون بیش از ۱۰۰ گونه و زیر‌گونه برای این جنس معرفی نموده‌اند . در سالهای اخیر بر‌اساس داده‌های مولکولی و مورفولوژیکی گونه‌های بیشتری برای این جنس معرفی شده است.
بوته میری های آوندی از بیماری های گیاهی وسیع الانتشار بسیار مخرب هستند، که کم و بیش به صورت ناگهانی باعث پژمردگی، قهوه ای شدن و مرگ برگ ها وسر شاخه های ترد گیاه و مرگ تمام گیاه می شوند . این گونه بیماری ها در اثر فعالیت پاتوژن در بافت آوندهای چوبی گیاه ایجاد می شود و تمامی یا برخی از بخش های بالایی گیاه ( بالاتر از نقطه ی تهاجم آوندی پاتوﮊن ) در گیاهان یکساله و بعضاً گیاهان دایمی و پایا طی چند روز یا چند هفته ای از بین می روند . در درختان ممکن است این روند چند سالی به طول انجامد . انتشار پاتوژن به صورت میسلیوم یا کنیدی در داخل گیاه و از طریق آوندها ادامه می یابد تا گیاه از بین برود.
قارچ فوزاریوم درون خاک بوجود می آید و از طریق ریشه گیاه به درون گیاه راه پیدا میکند و بعد از ورود به داخل گیاه بافت و آوند چوبی (آوند مواد مغذی و آب را در گیاه جابجا میکند) را مسدود نموده و از گردش آب در داخل گیاه و مانع رسیدن آب به سمت قسمت بالایی ساقه و سپس داخل شاخه و برگ ها میشود.
در این پژمردگی قارچ به نقاط مهم گیاه و یا در خاک حمله میکند و از زخم یا جراحت های گیاه نیز استفاده کرده و هاگ هایش در مدت طولانی در صورت وجود رطوبت و دمای بالا جوانه میزند.
بیماری پژمردگی فوزاریومی در طیف وسیعی از محصولات کشاورزی از جمله گیاهان خانواده حبوبات، کدوییان، بادمجانیان و صیفی‌جات دیده می‌شود. قدرت بیماری زایی این قارچ در خاک‌های اسیدی و شنی افزایش می‌یابد.

علائم بیماری پژمردگی فوزاریومی:

پژمردگی
زردی برگ‌های پایینی
قهوه‌ای شدن آوندها
کندی رشد و در نهایت خشک شدن بوته
باعث رنگ پریدگی، زردی و بافت مردگی گیاه از یک سمت
در بعضی مواقع با برش عرضی از ساقه، بافت‌های آوندی بسیار تیره‌ای قابل مشاهده‌اند.
گیاهچه‌هایی که در مراحل ابتدایی رشد مورد حمله این قارچ قرار می‌گیرند، به طور ناگهانی از بین می‌روند. نشانه‌های بیماری روی گیاهان کامل به شکل زردی برگ‌ها دیده می‌شود. با ادامه بیماری تمام پهنک برگ زرد و پژمرده می‌شود و به صورت معلق روی ساقه باقی می ماند. علائم بیماری روی ریشه‌های آلوده نیز به صورت لکه‌های تیره رنگ به اندازه دو تا سه سانتی‌متر است.

روش کنترل:

به‌سختی می‌توان گونه‌های پاتوژنی فوزاریوم را به خاطر توانایی‌شان در زنده ماند در خاک برای مدتهای طولانی، با یا بدون میزبان، و همچنین وضعیت ساپروفیتیک آن‌ها را کنترل کرد. برنامه‌ی کامل مدیریت فوزاریوم باید شامل پیشگیری، اقدامات پرورشی، بهداشتی، کنترل بیولوژیکی و شیمیایی باشد.
کاستن از استرس گیاهان سبب محدودسازی بروز شرایط مطلوب برای رشد قارچ می‌شود. مطمئن شوید از دانه‌ها و گیاهان زراعی تمیز و عاری از بیماری استفاده می‌کند. از آبیاری بیش از حد، کاشت در عمق، کوددهی بیش از حد با نیتروژن و فسفر و زخمی کردن گیاه حین کاشت آن اجتناب ورزید. پرورش، برداشت و دسته‌بندی از جمله اقداماتی هستند که به منظور جلوگیری از گسترش فورازیوم به شما کمک می‌کنند.
مؤثرترین کار برای جلوگیری از گسترش فوزاریوم، یاد گرفتن تشخیص زودهنگام علایم این بیماری است. گذشته از این، ضدعفونی کردن خاک و استفاده از مواد شیمیایی ضدقارچ، تناوب در زراعت محصولات یا استفاده از ارقام مقاوم بهترین شیوه‌های پرورشی، بیولوژیکی و شیمیایی برای کنترل و محدود ساختن بیماری‌های فوزاریومی است.