کنه تار عنکبوتی ، کنه ای است بسیار کوچک بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ میکرون، و به زحمت با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است. همچنین تحت تأثیر میزبان و شرایط رشدی به رنگ های مختلفی از سبز تا قرمز دیده می شود. تخم کنه کروی شکل و مانند دانه مروارید است. با افزایش دوره تفریخ، دو لکه قرمز رنگ (که همان چشم ها هستند) همراه با کرمی شدن تخم، نشانه های نزدیک بودن زمان تفریخ تخم هستند. این کنه در مراحل فعال ۴ جفت پا دارد و اندازه بدن کنه نر حدود دوسوم اندازه بدن ماده است، به جز مرحله لاروی که ۳ جفت پا دارد و اندازه اش یک ششم طول بدن کنه ماده است.

مناطق انتشار و دامنه میزبانی

نه تار عنکبوتی Tetranychus urticae Koch. (Acari: Tetranychidae) در سطح وسیعی از کشور پراکنده است. این نوع کنه در محصولات متنوعی از جمله ارقام مختلف لوبیا، سویا، خربزه، هندوانه، خیار، بادمجان، گوجه فرنگی، پنبه، ذرت، و ذرت خوشه ای و محصولات باغی مانند درختان میوه دانه دار و هسته دار و گردو گرفته تا گیاهان گلخانه ای و گیاهان زینتی مانند رز، میخک، و صیفی جات گلخانه ای و گیاهان غیرمثمر و علف های هرز گزارش شده است. فعالیت کنه تار عنکبوتی روی ۲۰۰ گونه گیاهی ثبت شده است. میزان خسارت این آفت به مراحل رشدی کشت بستگی دارد و تحت تأثیر میانگین و دوره ماندگاری دمای بالا می باشد.

ویژگی های ظاهری

تخم گذاری معمولا بر روی سطح پایین برگ های زیرین گیاه اتفاق می افتد. تخم کنه تارتن شفاف و کاهی رنگ می باشد. قبل از تبدیل شدن به لارو دو لکه قرمز بر روی تخم وجود دارد که نشان دهنده چشم های لارو می باشد.
لاروهای کنه دولکه ای کروی و زرد رنگ است، 6 پا دارد و از قسمت های نازک و ظریف برگ تغذیه می کنند.
طی چند مرحله در طول دوره رشد کنه تارتن رفته رفته بزرگ تر می شود و به رنگ تیره تر در می آید و دارای چهار جفت پا می شوند.
پس از گذشت از این مراحل کنه تارتن بالغ می شود. کنه های ماده به رنگ قرمز مایل به قهوه ای تا سبز با یک لکه تیره در جانب بدن است. شکل بدن آن بیضی شکل است و پاهایش زرد شفاف است.
رنگ بدن کنه های نر بسته به فصل متفاوت است به این صورت که در بهار و تابستان سبز مایل به زرد با دو لکه جانبی تیره و در فصل پاییز و زمستان به رنگ قرمز است. دلیل این تغییر رنگ بیرون ریختن مواد داخل روده ها به بیرون است. به طور کلی ماده ها درشت تر اند.

نحوه خسارت

ین کنه ها با تغذیه از طریق سیستم دهانی سوزنی شکل خود اقدام به تخلیه سبزینه سلول های برگ می کنند و موجب ایجاد علائم سوزنی زردرنگ و در نهایت لکه های زرد رنگ در برگ می شوند. با افزایش جمعیت کنه، انبوه تارهای تنیده شده در اطراف برگ و سایر اندام های گیاهی مشاهده می شود. تارهای تنیده شده ضمن ممانعت از دستیابی دشمنان طبیعی به گیاه، باعث کاهش منابع غذایی لازم برای جمعیت کنه های تارتن می شوند و با تجمع جمعیت در قسمت انتهایی ساقه و برگ، شرایط برای انتقال آن ها توسط باد به گیاهان جدید فراهم می شود. برگ های آسیب دیده به رنگ قهوه ای در می آیند و به طور کامل خشک می شوند. کنه های تارتن در مراحل رشدی خود استراحت و پوست اندازی می کنند که شدت پوسته های سفید رنگ در سطح زیرین برگ نشانگر نسل های متعدد کنه است.
کنه تارتن یا همان کنه دولکه ای از مهم ترین کنه های خسارت زا به شمار می روند. اهمیت کنه دو لکه ای به دلیل میزان خسارت بالا، سرعت تولید مثل زیاد و دامنه وسیع گیاهان میزبان است..
از لحاظ پراکندگی کنه تارتن، در سر تا سر جهان تا کنون خسارت به 900 گونه و 124 خانواده گیاهی گزارش شده است.
در صورت عدم کنترل کنه تارتن دولکه ای ممکن است به 10 الی 15 درصد محصولات کشاورزی میزبان صدمه وارد کند و در به دلیل مقاومت سریعی که به آفت کش ها پیدا می کند آفت خطرناکی برای کمیت و کیفیت محصولات کشاورزی به حساب می آید.
بسته به شرایط محیطی و آب و هوا خسارت این آفت در طول دوره رشد متفاوت است.
☘ چین دار شدن پهنک و کناره برگ ها
☘ تغییر شکل شدید جوانه و سرشاخه های درختان
☘ ایجاد تار عنکبوتی (کنه های تارتن ، كنه دو لكه اي)، لکه های موزائیکی و ابلقی روی سطح برگ ها (کنه حنایی گوجه فرنگی)
☘ ایجاد زنگ‌زدگی روی میوه (کنه زنگار مرکبات)
☘ ایجاد خال های زگیل مانند و متورم روی برگ (کنه های گال زا)
☘ در اثر خسارت و آلودگی شدید برگ ها به صورت نقره ای و پودرهای سفید رنگ ریزی روی برگ مشاهده می شوند.
✔ معمولا در باغاتی که گرد و خاک و یا محل رفت و آمد گله گوسفندان باشد، کنه ها بیشتر دیده می شوند.